آیه ولایت

کتاب آیه ولایت

برای مشاهده فهرست کتاب اینجا کلیک نمایید

خلاصه کتاب :

در سورۀ مائده به امر «ولایت بر تمام مؤمنان» به گونۀ ویژه‌ای پرداخته شده است. دو آیۀ پی در پی، در این سوره وجود دارد که هر دوی آنها یا آیۀ اوّل به تنهایی، به «آیۀ ولایت» شهرت یافته است:

(( إِنَّمَا وَلِیُّكُمُ ٱللهُ وَرَسُولُهُ وَٱلَّذِینَ آمَنُوا ٱلَّذِینَ یُقِیمُونَ ٱلصَّلَاةَ وَیُؤْتُونَ ٱلزَّكَاةَ وَهُمْ رَاكِعُونَ * وَمَنْ یَتَوَلَّ ٱللهَ وَرَسُولَهُ وَٱلَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ ٱللهِ هُمُ ٱلْغَالِبُونَ )). سوره مائده/55و56

کتاب آیۀ ولایت به بررسی و تحلیلِ این دو آیه پرداخته و با هدایت آیاتِ دیگری از کتاب خدا، به تبیین و تعریف جایگاه «ولیِّ مؤمنان» و به ویژه سومین «ولیِّ مؤمنان» پرداخته و روشن نموده است که «دومین و سومین ولیِّ مؤمنان» از سوی خدا و با ارادۀ ویژۀ او، در بالاترین رتبۀ آفرینش قرار دارند و پذیرش و عدم پذیرشِ حقوق و شؤونِ آنان، تأثیری در رتبه و جایگاه آنان در آفرینش نخواهد داشت.

در «آیۀ تبلیغ» فرمان ویژه‌ای برای تبلیغِ امر مهمی‌ نازل شده که عدم انجام آن، عدم تبلیغ تمام رسالت است و در «آیۀ اکمال»، از اکمالِ دین و اتمام نعمت و رضایت خدا از اسلام به عنوانِ دینِ مؤمنان، در یک روز خاص، خبر داده شده است و در «آیۀ ولایت» از انحصار «ولیِّ مؤمنان» در سه «ولی» و نیز از نتیجۀ پذیرش این سه ولایت.

در بخش اوّل «آیۀ ولایت»، خدا «ولیِّ» همۀ مؤمنان را معرفی می‌کند، مؤمنان هم عصر پیامبر رحمت صَلی اللهُ عَلیه و آله  و مؤمنانی که پس از او به دنیا می‌آیند، اعم از زن و مرد و کوچک و بزرگِ آنان و نیز از ملک و جن و جماد و نبات و به طور کل، تمام بندگان خدا.

در این آیه، خدا سه «ولی» را به عنوان «ولیِّ مؤمنان» معرفی کرده است: اوّل خدا، دوم رسول خدا صَلی اللهُ عَلیه و آله  و سوم مؤمنانی که نماز را به پا می‌دارند و در رکوع نمازشان زکات می‌دهند.

ترکیب آیه، یک ترکیب حصری است یعنی فقط این سه «ولی»، ولی مؤمنان هستند و هیچ فرد دیگری غیر از این سه، ولی مؤمنان نیست؛ نه ولیِّ مؤمنانِ دیروز، نه ولیِّ مؤمنان امروز و نه ولیِّ مؤمنان فردا. بر اساس این آیه، همچنین روشن است که مؤمنان بر خدا و بر رسول او صَلی اللهُ عَلیه و آله  و آن مؤمنان مشخص، هیچ ولایتی ندارند.

بحثهای بسیاری در کتابهای تفسیری و کلامی‌ امامیه و غیر امامیه پیرامون این آیه صورت پذیرفته است. امامیه از این آیه برای اثبات حق ولایت خاتم پیامبران و امیر مؤمنان و فرزندان معصومشان عَلیهم السَلام  استفاده می‌کنند و غیر امامیه در جهت مقابل، غالباً تلاش می‌کنند که اثبات نمایند این آیه چنین دلالتی را ندارد.

با صراحتی که آیه در لفظ دارد، این مطلب قابل انکار نیست که پیامبر خدا صَلی اللهُ عَلیه و آله  و آن مؤمنان مشخص «ولیِّ تمام مؤمنان» هستند همان گونه که خدا «ولیِّ تمام مؤمنان» است. پس هر فهم و هر سوء فهمی در خصوص جایگاه این «سه ولی» صورت بگیرد، به فهم مفهومِ «ولایت» ارتباط می‌یابد. اگر «ولایت» به معنای «خدمت کردن» باشد، خدا و رسول خدا صَلی اللهُ عَلیه و آله  و آن مؤمنان مشخص، خادم تمام مؤمنانند! و اگر «ولایت» به مفهوم «زمامداریِ امور دین و دنیای مؤمنان» باشد خدا و رسول او و آن مؤمنان مشخص، زمامدار امور دین و دنیای مؤمنانند.

در «آیۀ ولایت» بسیاری از تلاشها، از این رو، به واژۀ «ولی» و تعریف و معرفی آن، اختصاص یافته است. آنان که سرپرستی دین و دنیای مولی امیر مؤمنان عَلیه السَلام  را پذیرفته‌اند، «ولی» را به گونه‌ای معرفی می‌کنند و نافیان به گونه‌ای دیگر تعریف و به گونه‌ای دیگر معرفی.

ولایتی که در «آیۀ ولایت» برای آن مؤمنان مشخص، تعریف شده در زمان رسول خدا صَلی اللهُ عَلیه و آله  نیز برای آنان وجود داشته و وجود این ولایت به زمان اعلام آن نیز وابسته نیست.

یاد آور می‌شود، با تبدیل واژۀ «ولی» به «نصیر» و «محِب» و «صدیق» و واژه‌های دیگری از این نوع، فقط دید و شناخت مؤمنان نسبت به این جایگاه الهی تغییر می‌کند اما در خودِ این جایگاه، هیچ تغییری ایجاد نمی‌شود.

در بخش دوم «آیۀ ولایت»، یعنی آیۀ (( وَمَنْ یَتَوَلَّ ٱللهَ وَرَسُولَهُ وَٱلَّذِینَ آمَنُوا فَإِنَّ حِزْبَ ٱللهِ هُمُ ٱلْغَالِبُونَ )) خدا تکلیف مؤمنان را در جهت قبول و عدم قبول ولایت، روشن کرده است. بر این اساس، قبول ولایتِ «الله» و «رسول الله» و نیز «الّذین آمنوا»، مؤمن را فردی از حزب خدا می‌سازد و همیشه غلبه و رستگاری از آنِ حزب خداست.

در کتاب «آیه ولایت» ضمن بررسی واژۀ «ولی»، به این نکته تصریح شده است که این واژه قابل تبدیل به هیچ واژۀ دیگری نیست و برای شناخت آن و نیز برای شناخت «ولی مؤمنان»، تنها راه، شناخت شؤون «ولی مؤمنان» است که در کتاب، به شکل ویژه‌ای به این امر پرداخته شده است.

در این کتاب، ضمن بررسی شؤون «ولی مؤمنان» از خلقت نوری «دومین و سومین ولی مؤمنان» و نیز از شهید بودن آنان بر تمام آفرینش و نیز از عضد بودن آنان در آفرینش تمام آفریده‌ها سخن به میان آمده و بحثهای نسبتاً گسترده ای نیز صورت گرفته است.

در این کتاب از وجود «مقام ولایت» برای امیر مؤمنان عَلیه السَلام  و حضرت صدیقه مطهره سَلامُ الله عَلیه  و حضرت امام مجتبی و حضرت سید الشهدا ؟سهما؟ در زمان رسول خدا و در کنار آن حضرت، بحث شده و وجود این «ولایت» برای این ذوات مقدس اثبات شده است.

مشخصات کتاب :

• مؤلف : آقای غلامرضا صادقی فرد
• شابک : ISBN 978-600-92242-5-8
• ناشر : انتشارات مهام توس
• زبان کتاب: فارسی
• اندازه کتاب: وزیری